Денес, зимскиот Крстовден, се слави како сеќавање на првите христијани кои ја добија верата на самиот почеток на христијанското проповедање.
Празникот е поврзан со Богојавление и крштевање на Исус Христос, како и со денот посветен на Свети Јован Крстител, кој исто така го крсти Синот Божји во реката Јордан.
Есенскиот крстен ден, 27 септември, според новиот календар, го одбележува сеќавањето на пронаоѓањето на Светиот крст на Голгота, на кој беше распнат Синот Божји.
На овој ден, по литургијата, се извршува чинот на осветување вода во храмовите, утре на Богојавление, водата се осветува надвор од храмот, на реките и на други отворени места.
Од Божиќ до Водици, сите денови се мрсни, но на Крстовден, без оглед на кој ден беше од понеделник до петок, строго се пости, на вода. Ако падне во сабота и недела, постот се раствора во масло.
Со овој пост се подготвуваме за празникот Богојавление и за пиење вода од Богојавление.
Во нашиот народ се верува дека вечерва на полноќ, пред Богојавление, се отвора небото и Бог им се појавува на луѓето. Се чека полноќ, а потоа треба да се изговори желба со молитва.
Што да се прави според верувања и обичаи.
Според народните обичаи, во некои делови на Србија, на Денот на крстот, треба да се мијат сите алишта и да се исчисти куќата.
Тој постеше строго, првпат по Божиќ, бидејќи до овој ден имаше отказ заради голем празник. Затоа изреката „Кој се крсти со крст, пости на Крстовден“, останува меѓу народот.
Според временската прогноза на народот, кој ветер дува на Крстовден, тој ветер обично ќе дува во текот на годината.
За дванаесет дена, почнувајќи од Божиќ и завршувајќи со Крстовден, се рефлектираат дванаесетте месеци од годината што доаѓа, па колку е часот, кој ден ќе биде така во месецот што одговара на тој ден по ред.
На Денот на крстот, како што известуваат летописците, биле јадени остатоци од бадниково гравче и биле подготвувани пивтии. Но, бидејќи Крстовден е пост, верниците ги јадат следниот ден, на Богојавление.
