Новооткриената егзо-планета која орбитира околу ѕвезда оддалечена само 31 светлосна година изобилува со неправилности.
Се вика GJ 367b и е една од најмалите егзо-планети откриени досега, само малку поголема од Марс; но и една од најкомпактните, со густина речиси иста како онаа на чистото железо. Понатаму, таа е неверојатно блиску до својата ѕвезда домаќин, завршувајќи една целосна орбита еднаш на секои осум часа.
Астрономите допрва треба да откријат како се формирала оваа планета, но тие веруваат дека нејзиното откритие е мошне важно.
–Од прецизното определување на нејзиниот радиус и маса, GJ 367b е класифицирана како карпеста планета, рече астрономот Кристине Лам од Институтот за планетарни истражувања при Германскиот авијациски центар.
Изгледа дека има сличности со Меркур. Ова ја става меѓу копнените планети со димензии под онаа на планетата Земја и го носи истражување еден чекор напред во потрагата по „втора Земја“.
–Начинот на кој ловиме егзо-планети резултира со одредени предрасуди во она што на крајот го наоѓаме; имаме два главни методи. Транзитниот метод се потпира на барање многу мали падови на ѕвездената светлина додека егзо-планета се движи (или транзитира) помеѓу нас и нејзината ѕвезда домаќин.
Ова има тенденција да ги фаворизира големите егзо-планети на блиски орбити, бидејќи поголема егзо-планета ќе резултира со поголемо намалување на ѕвездената светлина (позната како светлосна крива) и почесто поминува пред ѕвездата, што истовремено потврдува периодична орбита и им овозможува на астрономите попрецизно да се карактеризира таа орбита.
Радијалната брзина или методот на нишање се потпира на промените во брановата должина на светлината на ѕвездата бидејќи гравитационото повлекување на орбиталната егзо-планета предизвикува таа да се движи секогаш толку благо.
Повторно, колку е помасивна егзо-планетата, толку е посилен сигналот. Помалите егзо-планети, кои генерираат помал сигнал, потешко се откриваат.
Случајно откритие
Според ова, GJ 367b на тој начин беше повеќе случајно откритие. Бидејќи е толку блиску (31 светлосна година е прилично блиску, космички гледано), нејзините транзити беа откриени од вселенскиот телескоп ТESS на НАСА за лов на егзо-планети.
TESS „гледа“ во области на небото долго време, барајќи ги токму овие падови на ѕвездената светлина.
Намалувањата можат да ни кажат колку е голема транзитната егзо-планета; на тој начин истражувачкиот тим сфатил дека егзо-планетата е со дијаметар нешто повеќе од 9.000 километри.
Потоа, научниците го користеа методот на радијална брзина за да видат колку гравитационата сила на егзопланетата влијае на ѕвездата. Ова им овозможило да ја пресметаат масата на GJ 367b, а со тоа и неговата густина – 8,106 грама на кубен сантиметар. Земјината густина е 5,51 грама на кубен сантиметар; железото е 7,874 грама на кубен сантиметар на собна температура.
Ова може да ни каже нешто за составот на егзо-планетата, бидејќи имаме нешто многу слично токму овде во Сончевиот систем.
–Високата густина покажува дека на планетата доминира железно јадро, рече астрономот Силард Цизмадија од Германскиот авијациски центар.
–Овие својства се слични на оние на Меркур, со неговото непропорционално големо јадро на железо и никел што го разликува од другите копнени тела во Сончевиот систем.
Да бидеме појасни, не е можно GJ 367b да биде втора Земја.
Иако орбитира околу црвено џуџеста ѕвезда околу половина од масата на Сонцето – многу поладен тип на ѕвезди – неговата непосредна близина значи дека егзо-планетата е плимно заклучена, со едната страна секогаш свртена кон ѕвездата и подложна на апсолутно жешко зрачење.
На страната на денот на егзопланетата, температурите би биле некаде помеѓу 1.300 и 1.500 степени Целзиусови.
Непогодна клима
Но, самото откритие на GJ 367b може да не одведе во други светови кои многу добро би можеле да бидат погостопримливи.
–За оваа класа ѕвезди, зоната погодна за живеење би била некаде помеѓу две до три недели орбита, рече астрономот Џорџ Рикер од Институтот за астрофизика и вселенски истражувања Кавли на MIT.
