Земјата и Марс беа многу слични една на друга пред околу четири милијарди години. Денешната „Црвена планета“ била покриена со океан вода, длабока од 100 до 1500 метри.
Реки течеле на површината на Марс, имало врнежи од дожд, собирајќи се во бројни езера. Но, милијарда години подоцна, скоро целата вода од површината на Марс исчезнала.
Во новата студија, тим научници од Калтек и лабораторијата за реактивен погон на НАСА сега веруваат дека разрешиле мистерија стара три милијарди години.
До неодамна, најпопуларната работна теорија меѓу планетолозите беше дека водата на Марс едноставно испарува во вселената.
Бидејќи Марс е многу помала планета од Земјата – има половина помал радиус и има само 15% маса и волумен – неговото црвено-жешко јадро се лади и кристализира многу порано, предизвикувајќи Марс да го изгуби магнетното поле што ја заштитуваше неговата атмосфера од сончевиот ветер.
Заедно со помала гравитација – околу 38% од Земјата – соларните ветрови буквално ја разнеле атмосферата на Марс во вселената.
Научниците претпоставуваа дека падот на притисокот на површината на Марс предизвика испарување на водените маси, кои потоа беа разнесени и во вселената, но докторантот Ева Шелер и професорката по планетологија Бетани Елман од Институтот Кек откриле дека теоријата не може да го објасни исчезнувањето на толку многу вода.
Проучувајќи податоци од многу извори – телескопи, орбити на Марс и ровери како што се „Опортунити“ и „Љубопитност“ – Шелер и Елман откриле дека односот на најзастапен изотоп на водород, кој има само еден протон, и деутериум, кој има протон и неутрон, не ја поддржуваат теоријата на испарување.
Ако соларните ветрови исфрлаа вода од атмосферата, поголем процент на потешки молекули со деутериум ќе останеа зад себе, но односот во денешната атмосфера на Марс е ист како и на Земјата – деутериумот е присутен кај околу 0,02% од молекулите.
Водата на Марс, според нивните верувања всушност ја натопува кората. Бројни карпи постепено реагираат со вода и се претвораат во разни минерали кои содржат вода – таков процес се одвива на Земјата. Но, водата заробена во минерали на Земјата се рециклира преку вулканска активност – кога минералите ќе потонат под површинската кора во магма. Бидејќи тектонската активност на Марс е минимална, ова рециклирање не се случува, а поголемиот дел од водата останува заробена во минерали.
Според моделот претставен во новото истражување, Марсовата кора апсорбира од 30 до 99% од целата вода што некогаш била на површината, додека испарувањето на атмосферата е одговорно за губењето на остатокот.
