Светската вселенска агенција НАСА објави сателитски снимки од Охридското и Преспанското Езеро, две од најстарите езера во Европа. НАСА во објавата дава опис на езерата низ времето, нарекувајќи го Охридско музеј на живи фосили стари милион години.
Езерата се наоѓаат во планинска област долж границите на Македонија, Албанија и Грција. Езерата опстојуваат најмалку 1 милион години, а можеби и подолго.
Оперативниот копнен фотограф (OLI-2) на ‘Лендсет 9’ ја сними оваа слика со природна боја на езерата на 19 август 2022 година. Охрид е поголемото и подлабоко од двете, со средна длабочина од 155 метри (509 стапки). Преспа има средна длабочина од 14 метри (45 стапки), објави НАСА.
Езерата ја должат својата долговечност на одржливата тектонска активност што предизвикува земјиштето под нив да потоне, создавајќи грабени или ниски долини опкружени со раседи. Ова тековно тонење на долините го спречува создавањето на седименти и растителниот свет и претворање на езерата во мочуришта со текот на времето, како што се случува со повеќето езера по неколку илјади години.
Повеќето од милионите езера во светот се стари помалку од 18.000 години и настанале кога глечерите се стопиле на крајот од последното ледено доба. Геолозите класифицираат само 30 езера, вклучувајќи ги Охридското и Преспанското, како ‘древни’, кои опстоиле повеќе од еден циклус на ледено доба (најмалку 130.000 години). Геолозите мислат дека околу 20 езера на Земјата, главно пронајдени на гребени, опстојуваат повеќе од 1 милион години.
Најголем дел од охридската вода доаѓа од подводни извори, но околу 20 проценти од неа се спушта од повисоката надморска височина во Преспа преку подземните карстни канали. Додека нивото на водата останало релативно стабилно во Охридското Езеро во последните децении, Преспа доживеа значителен пад и во површината и во обемот.
Во една неодамнешна студија, базирана на речиси четири децении набљудувања на ‘Лендсет’, научниците објавија дека Преспанското Езеро изгубило 7 отсто од својата површина и половина од својот волумен помеѓу 1984 и 2020 година, најверојатно поради зголеменото повлекување вода за земјоделството.
Водите на Охридското Езеро со ниски хранливи материи и со висока содржина на кислород поддржуваат повеќе од 1.200 видови растенија и животни, што му дава на езерото една од највисоките концентрации на биодиверзитет во светот.
Долговечноста на Охридското Езеро овозможи еволуција на 200 видови кои ги нема никаде на друго место, вклучувајќи необични полжави, патки и пастрмка. Езерото е светско наследство на УНЕСКО, а понекогаш се нарекува и европски Галапагос или музеј на живи фосили поради неговата извонредна биолошка разновидност“, стои во написот на НАСА.
Таму пишува и дека Охрид, најголемиот град на езерото, е една од најстарите човечки населби во Европа, кој го има најстариот словенски манастир и повеќе од 800 икони во византиски стил создадени помеѓу 11 и 14 век. Додаваат и дека во 2010 година, научниците од Меѓународната астрономска унија открија езеро на Титан, месечина што се врти околу Сатурн, и дека на ова езеро му го дадоа името Охрид.
