Борбата за женски права повторно беше засенета од коментарите што се однесуваат на новиот предлог-закон за родова еднаквост и расправата која со денови наназад ја водат претставниците од феминистичкото НВО и црквата. Додека црквата обивнува дека новиот предлог-закон за родова еднаквост внесува опасна категорија родов идентитет кој носи голем број импликации по биолошката жена, феминистичките НВО сметаат дека во секуларна држава црквата и свештенството не треба да се мешаат во креирање на граѓански закони.
И додека се редат сосема здраворазумски и прифатливи аргументи од едната и од другата страна, реалната жена, она што ја гледаме по улиците, во маркетите, по градинките, на своите работни места, останува зачудена која страна да ја одбере и кој подобронамерно ги застапува нејзините права и ја застапува неа како ентитет кој има свои потреби. Оваа битка помеѓу црквата и феминистичкото НВО создаде чувство на биполарност во однос на позициите и дека секоја жена може да се вкалапи или во категориите на едните или во категориите на другите или во најмала рака да избере на чија страна ќе застане.
Во говорот на епископот Јаков Стобиски, па и на писателот Венко Андоновски можеше да се слушне легитимно проблематизирање на категоријата род. Сосема прифатливи се аргументите дека родовиот идентитет може да донесе голем број импликации во секојдневниот живот и да ја смени општествената слика. Објаснувањата на епископот Стобиски, беа редуцирани на неколку примери, а јас би сакала да ја дополнам листата на контраинтуитивни импликации со кои ќе се соочиме со потенцирање на родова, а не полова еднаквост. Еден од примерите е дека биолошки маж, кој во суштина е транс жена (трансвестит) може да го користи јавниот тоалет со девојчиња и жени. Оваа ситуација може да е крајно непријатна, но може и да нема никакви реакции.
Втор пример е, дека транс жена (биолошки маж) во затворски одделенија може да побара сместувања во оддели во кои се жени. Според биологијата транс жената општејќи со биолошки жени, може да предизвика биолошки процес на оплодување. Трет пример е спорот каде што биолошката детерминираност за одредени спортови веќе дава предност на поединечни кандидати и т.н. – листата е долга.
Никогаш нема да го заборавам примерот на мојот другар кој многу тешко се справи со депресија отткако дозна дека девојката која ја запознал во клуб во Белград и со која интимно општел во полуалкохолизирана состојба, дури и некое време излегувал заедно и планирал иднина се испоставило дека е транс жена, односно биолошки маж. По соочување со измамата мојот другар се лекуваше од тешка депресија бидејќи e во спротивност на неговите сфаќање сексуално да општи со припадници од неговиот пол, а сепак во „идеалната слика“ за девојката се вљубил толку многу што планирал семејство и деца, иднина каква што секој има право да ја замислува во согласност со своите вредности, но таа девојка таква иднина не може да му даде, бидејќи нејзиниот репродуктивен систем не е способен за раѓање.
Родот, има валидност само доколку во себе содржи перформативно-протестен карактер и ја манифестира внатрешната борба против полот во кој се припаѓа поради некога фрустрација, културна тегоба, срам од својот пол, насилен родител како потсветна фигура. Но надвор од границите на перфоративно-протесното во објективната реалност, родот како изборна категорија може да донесе непредвидливи последици, па дури и проблеми.
На пример, транссексуалноста и менувањето на полот, односно вршењето на директна интервенција во биологијата на човекот не ги менува драстично неговите општествени можности. Транс жените повторно нема да можат да бидат родилки, транс мажите нема да може да бидат носители на биолошко семе за оплодување. Хирушките зафати за промена на полот се сосема легални во голем број земји, дури во некои и на сметка на државата, на тој начин државата ја покажува својата грижа кон индивидуалните права и слободи, но во истите тие држави и денеска постојат етички проблеми поради кои е забранета трансплантација на некои органи, интервенција во генетиката, менување на одредени органи во синтетички имитации.
Лекарите се во голема дилема, дали и доколку успеат да пресадуваат мозоци, таква постапка воопшто ќе биде возможна да се омасови бидејќи невронските мрежи може да го чуваат споменот и куп други субјективни доживувања од искуството со кое се сретнале во претходното тело. Клонирањето со години е позната медицинска постапка, но не се изведува поради етички причини. Границите во медицината се јасни, не знаеме дали смееме и колку да интервенираме во структурна промена на човечкото тело. Едноставно се раѓаме со одреден детерминизам што низ животот се учиме да го прифаќаме, бидејќи не одлучуваме ниту дали ќе се родиме, ни со какво тело, ниту дали ќе имаме дефектна природа, едноставно хендикепот е само психолошка и општествена состојба. Во биологијата немаме проблем затоа што и двата пола се еднакво важни и не гледам смисла во промена на биологијата и сквернавење на телото (не се добива плус перформанс во насока на подобрување на здравјето и зголемување на животниот век, ама да речеме дека е тоа некој израз на слобода).
Замислете се будам еден ден незадоволна потполно од човештвото како род, од војните што ги води, убиствата, силеџиството, од несолидарноста и глобалната измама и одлучувам да ја сменам родовата припадност, веќе не сакам да сум човек од денеска ќе сум мајмун. Некои работи не се прашање на избор, а и да се, до каде е границата до која ќе се оди? Има некој претстава? Момче на 18 години решава да стане жена со хирушка интервенција. Од 18 до 30 години живее со тој родов идентитет, на 30 години сепак се предомислува и сака да стане маж. Повторно бара хирушка интервенција за промена на пол – сега тој ќе биде транс маж, или повторно биолошки маж што бил транс жена. Кој е всушност тој или таа и за какви идентитети тука зборуваме? Слобода ли е воопшто се што може да се подвргне на избор?
Значи проблематизирањето на родовиот идентитет што го слушаме во излагањето на претставниците од црквата има разумска основа и секако сосема плаузибилни аргументи. Но она со што црквата упорно кокетира, враќајќи го отпорот кон естаблишментот и моќниците на кој излагањата неодоливо потсетуваат е – што има маж во свештеничка облека да ги застапува моите женски права? Впрочем што има еден маж – свештеник, каков што многу малку среќавам во моето секојдневие во мое име да говори дека биолошката жена е загрозена од транс жената и нејзиниот идентитет е нападнат токму од такви родови креатури?
Тој свештеник не може да ги застапува конзервативните и традиционалните жени, оти прво и основно самиот не е жена, а црквата не може да ја претставува жена затоа што не постојат жени помеѓу свештенството. Оттука црквата потполно ја промашила темата. Ако, пак, ставовите на верниците ги застапува некоја монахиња, тогаш и таа има малку заедничко со една традиционална и конзервативна жена, затоа што и општо има малку заедничко со која било световна тема изведена од секојдневното искуство на кое е изложена жена со световна социјална констелација.
Мене не ми треба црквата да ме застапува, како што не ми треба ниту едно феминистичко НВО да ме застапува и да ми делегира што е феминизам, а што не. Јас не би застанала зад транспарент „Црквата да одјебе“ затоа што таа е симбол на моќ, оти листата на тие што треба да одјебат а застапуваат претстави за тоа каква треба да е жената се многу повеќе директно вклучени во процесот на социјализација одошто црквата. Ако одиме по таа линија претставата за тоа каква треба да биде жената ја учиме прво од нашите родители, поширокото семејство, соседството, па наставниците и професорите, новинарите, соседите и сл. На транспарентите пред да се најде црквата која ја повикувате да одјебе треба да се најде транспарент – Да одјебат родителите, Да одјебат наставниците, Да одјебат новинарите и новинарките, Да одјебат комшиите. Ако веќе се водиме од таа логика, црквата е меѓу последните која има директни допирни точки со ширење на претставите за жената и вредностите кои ги обликуваат машко-женските односи.
Повторно во името на реалната жена во 21 век во Македонија се расправаат феминистичкото НВО и црквата, а ниту едната, ниту другата страна не ја застапува реалната жена. Метата во борбата за женски права тотално ја промашија и едните и другите и доколку се обидете да говорите како жена за својот идентитет и права, тогаш морате да бидете или од едните или од другите. Феминистичките НВО упорно ја промашуваат метата со пораки дека: Никој не смее да ни се меша во матката, никој не смее да ни каже дали ќе бидеме семејни или кариеристки, дали ќе носиме фустани или панталони. Тоа е сосема точно и апсолутно надминато.
Индивидуално право е кој со кого ќе спие, каква сексуална ориентација ќе има, колку деца ќе раѓа или воопшто ќе раѓа, дали ќе се носи во панталони и ќе става машки парфем или ќе носи фустани со потпетици. Освен тоа што при излегувањето од вратата некој може да ве изиритира со „поглед накосо“ што не се вклопувате во нивните замислени стандарди, ништо не ви можат, ако се осмелат, има закон по кој може да одговараат, а и како за се друго во животот таквите моралисти можете да ги отстраните од своите животи со едно игнорирање. Нам центарот на борбата не ни е насочен кон некои си апстрактни вредности кои секој ден се осветуваат со мирото од светите тајни на црковниот живот, туку сосема реални позиции кои ја прават жената потчинета и нееднаква.
Вистинската борба жената во 21 век во Македонија треба да ја лоцира во борба против институции на моќ, како што се образованието, политичките институции, културните институции и сл. Нам не ни треба поголема слобода во искажување на нашата сексуалност, ни треба поквалитетно образование, раководни позиции што ќе ги има жената, позиција на моќ за одлучување. Она за што треба да се избориме е да говориме самите за себе, да се осознаеме и да си го изградиме своето место преку образованието. Се додека оставаме разни структури кои немаат врска со нас и кои имаат своја агенда, идеологија или догма да говорат во наше име, сме ја утнале и темата и Осми март и црквата на која и се молиме!
Автор: Магдалена Стојмановиќ
