Осветувањето на водата го има своето потекло во првите векови на христијанството, за што сведочат древните пишани извори, како апостолски институции.
Но, и покрај сета негова антика, на почетокот не постоело утврдено правило за тоа кога, каде и како се врши прочистувањето на водата.
Имаше одредена разлика во овие обреди. Но, за сите нив заедничко е тоа што осветувањето на водата се врши преку одредени молитви, призив на Светиот Дух, како и вкрстено благослов и потопување во водата на чесниот крст, што сепак е елемент на секое водосветување.
Денес се познати две осветувања на вода: големи и мали
Големото водосвет се врши двапати годишно на Крстовден (Вечер на Богојавление) и Богојавление, во кои се сеќаваме на Крштевањето на Исус Христос во реката Јордан.
Осветувањето на мала вода се врши во различни прилики, за време на други црковни чинови и обреди, на Велигден и пред крштевниот празник на домаќинот, па дури и на барање на поединечни верници – во секое време и на секое место: дома, на терен, во градината и така натаму.
- По една година, кога ќе дојде новата вода, што да се прави со старата?
Одговорот на тоа прашање не е запишан во црковните книги, ниту пак има пишана наредба за тоа.
Но затоа постои едно народно предание и обичај што Црквата премолчено го усвоила, а се здобила со традиционална вредност, како и многу други работи кои се зачувани во Црквата преку традицијата.
Значи, според тој народ, ако целото количество на Богојавленската вода не се троши побожно во текот на годината, тогаш остатокот, кога ќе пристигне нова вода, се влева во бунар, река или цветови.
Во секој случај, каде што нема да биде изложен на газење и сквернавење. Но, ако имате каде да чувате шишиња со осветена вода, не истурајте ја, туку чувајте ги и старите.
Осветената вода, особено Богојавленската (која народот најчесто ја носи во своите домови) може да се чува на неодредено време.
