Во 335 п.н.е. имало планови за востание во грчкиот град Теба. Причина – Во античкиот свет се прошири веста за наводната смрт на Александар Македонски – тогашниот македонски крал, а информацијата ја поткрепи и приказната за неговиот соперник Демостен. Многу брзо откако започнал, Александар со својата војска го потиснал и речиси целосно ја уништил Теба.
Ширењето на лажни информации во масовната комуникација не е нов изум, а доказите за тоа се појавуваат за прв пат во историјата на човештвото во античка Грција. Меѓутоа, бидејќи во тоа време немало модерни технологии, било потребно многу повеќе време за нивно ширење – исто како да се потврди нивната автентичност.
- Што ни кажува ова?
Тактиката зад концептот на лажни вести не изгледа многу сложена – дезинформации наменети да измамат одредена група луѓе. Во повеќето случаи во преден план е политичката, идеолошката или личен интерес, со која се занимаваат креаторите на „пораката“.
Професорите од Универзитетот во Трир, Диего Де Брази и истражувачот на античка филологија, Теофанис Циампокалос, објаснуваат дека античка Грција е идеална за нивно проучување и историско следење, бидејќи тие често ѝ припишуваат откритија на концепти кои сè уште се општествено и политички релевантни денес – како што се, пример, демократијата. А, денешните лажни вести, според нивното мислење, не се ништо повеќе од продолжение на феномен кој постои уште од античко време.
Со проучувањето на пишаните извори, јасно е дека авторите биле свесни за последиците што може да ги предизвика овој вид вести, како и за целта зад нив, но дека се разликува од модерното време во еден поглед – брзината со која се шири лагата.
Додека Интернетот сега може да ги „емитува“ нашите мисли на целиот свет во дел од секундата со кликнување на глувчето, во античко време луѓето можеле да пренесат (погрешни) информации само усно.
Колку ова средство за „управување со масите“ било популарно веќе видливо во 4 век п.н.е., кога Платон во своите дијалози ги опишал предностите на насочената комуникација, во која фокусот не е нужно на вистината, туку на манипулацијата со населението.
Бидејќи исто како и денес, лажните вести се користат за дискредитација на луѓето и нивните постапки или однесување. Меѓутоа, во античкиот период исто така било речиси невозможно брзо да се проверат информациите – кои во некои случаи можеле да имаат фатален исход, како на пр. кога станува збор за тебанските бунтовници.
Заклучокот на истражувачот е дека врз основа на овие примери, можеме да видиме колку е многу тешко да се разликуваат лажни информации од реални информации уште од периодот на античка Грција, но и дека е важно да се проучат овие процеси за да се знае што се крие зад нив.
