Иако денес често се поистоветуваат, Дедо Мраз и Свети Никола не ја имаат истата улога во сите култури.
Кај Англичаните и во пошироката англо-саксонска традиција, ликот на Дедо Мраз директно произлегува од Свети Никола. Името Santa Claus е изведено од Santa Nikolaus – латинизирана и скратена форма на името на христијанскиот светец, познат по дарежливоста и грижата за децата.
Во западниот свет, овој лик со текот на времето е трансформиран во весела, празнична фигура која носи подароци за Божиќ, најчесто поврзана со христијанската симболика и црковната традиција. Таа претстава е силно обликувана од културни и комерцијални влијанија, особено во 19 и 20 век.
Но, во Македонија и поширокиот балкански културен простор, Дедо Мраз не е директно поистоветен со Свети Никола. Тука тој повеќе се доживува како архетип на стариот мудрец – правичен, тивок набљудувач кој знае да ги процени туѓите дела и според нив да награди или да поучи. Белата брада, годините и смиреноста не се знак на светост, туку на животно искуство, мудрост и морален авторитет.
Оваа традиција има подлабоки корени во народните претстави за правдата и редот, каде мудриот старец е симбол на рамнотежа и чесност, а не нужно религиозна фигура. Затоа, кај нас Дедо Мраз повеќе наликува на чувар на моралните вредности, отколку на светец од црковниот календар.
И токму во таа разлика лежи суштината: иако надворешно слични, Дедо Мраз и Свети Никола носат различни културни значења – едното вкоренето во верата, другото во народната мудрост и идејата за праведност.
